رتینول چیست؟ راز جوانسازی پوست با رتینول

رتینول چیست و چگونه به عنوان ماده‌ای قدرتمند با فوایدی شگفت‌انگیز برای مراقبت از پوست نظر شما را به خود جلب کرده‌است؟

مطالعات علمی قدرت کرم‌ها وسرم‌های حاوی ماده رتینول در درمان برخی از مشکلات پوستی مانند آکنه‌های هورمونی، خشکی پوست و پیگمنت‌ها ولکه‌های قهوه‌ای را ثابت کرده است، بنابراین جای تعجب نیست که رتینول در صدر بهترین مواد مراقبت از پوست در دنیای زیبایی قرار دارد.

آیا آماده شنیدن حقایق مهم درباره رتینول و اثر احیاءکنندگی و جوانسازی آن برای پوست هستید. این مقاله را بخوانید.

رتینول چیست و چه کارایی دارد؟

رتینول يكی از مشتقات ویتامین A به شمار می‌آید. در اصل یک ترکیب شیمیایی طبیعی است که در انواع خاصی از غذاهای حیوانی و برخی منابع گیاهی یافت می‌شود. عضوی از خانواده بزرگ رتینوئیدها است. رتینوئیدهای تجویزی از دهه 1970 در دسترس بوده اند و در داروهای آکنه از جمله Retin-A و Accutane یافت می‌شوند. رتینول یک رتینوئید خفیف‌تر و ملایم‌تر است، به همین دلیل است که بدون نسخه در دسترس است.

هنگامی که رتینول با پوست تماس پیدا می‌کند، به طور خودکار به اسید رتینوئیک یا همان فرم فعال ویتامینA تبدیل می‌شود که خواص معجزه‌آسایی برای پوست دارد.

رتینول در منابع حیوانی مانند گوشت گاو، جگر مرغ، تخم مرغ و ماهی یافت می‌شود، اما در بسیاری از گیاهان و سبزیجات مانند طالبی، هویج، کدو حلوایی و غیره نیز وجود دارد.

برای آشنایی بیشتر با ویتامینA پیشنهاد می‌کنیم مقاله: خواص و عوارض ویتامین آ برای پوست صورت و نحوه مصرف آن را بخوانید.

بدن نمی‌تواند این ویتامین را به تنهایی تولید کند، بنابراین رتینول باید از طریق رژیم غذایی یا مراقبت‌های موضعی پوست تامین شود. به همین دلیل و با توجه به مزایای رتینول برای پوست، معمولاً در ساخت بسیاری از محصولات مراقبت از پوست و کرم‌ها استفاده می‌شود.

اگر بخواهیم به طور خلاصه بگوییم فایده رتینول چیست و برای پوست چه می‌کند؟ می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• درمان خطوط ریز و چین و چروک
• درمان لکه‌های ناشی از نور خورشید و سایر علائم آسیب ناشی از اشعه فرابنفش، که گاهی اوقات پیری نور نامیده می‌شود
• بهبود بافت ناهموار پوست
• بهبود ملاسما و سایر انواع هایپرپیگمانتاسیون

یک کارآزمایی بالینی در سال 2015 نشان داد که وقتی زنان بین 40 تا 55 سال به مدت یک سال روزانه از یک محصول رتینول استفاده کردند، تا 44 درصد شاهد بهبود خطوط پنجه کلاغی و تا 84 درصد بهبود بافت و رنگ پوست بوده‌اند. کارآزمایی بالینی دیگری در سال 2009 گزارش داد که استفاده روزانه از کرم رتینول در زنان 40 تا 60 ساله در یک دوره 26 هفته‌ای باعث کاهش ظاهر چین و چروک‌های ظریف و عمیق می‌شود.

فواید رتینول برای پوست

بر اساس داده‌ها و پژوهش‌های علمی، رتینول در درمان مشکلات مختلف پوستی اثر دارد. از جمله:

1- درمان خطوط ریز و چین و چروک

رتینول به لایه‌های پوست نفوذ می‌کند و در اپیدرم و درم باقی می‌ماند و باعث تولید کلاژن  می‌شود. در نتیجه پوست لیفت‌شده و متراکم به نظر می‌رسد و علائم پیری مانند خطوط ریز و چین و چروک کمتر به چشم می‌آید.

بنابراین یکی از مهم‌ترین مزایای رتینول برای پوست تحریک تولید کلاژن و بازسازی سلول‌های مرده پوست است به شکلی که:

•  بافت های آسیب دیده پوست ترمیم می‌شود.
•  یک لایه جدید و شاداب روی پوست ایجاد می‌شود.

به این ترتیب دور از واقعیت نیست اگر کلاژن و رتینول را زوج قدرتمند و جادویی مراقبت از پوست بدانیم.

2- تنظیم چربی پوست و بهبود آکنه

رتینول یکی از بهترین درمان‌های آکنه است به طوری که:

• منافذ باز را کاهش می‌دهد.
• ساختار چربی وسبوم اضافی پوست را تغییر می‌دهد.
• از تجمع سلول‌های مرده پوست جلوگیری می‌کند.
• مقاومت پوست در برابر عفونت‌ها و باکتری‌ها را افزایش می‌دهد.

بنابراین، استفاده منظم از رتینول می‌تواند به جلوگیری از ظهور جوش‌ها یا کاهش شدت آن‌ها کمک کند، به‌ویژه به دلیل توانایی آن در کاهش شدت علائم آکنه مانند: التهاب، قرمزی و تورم.

رتینول علاوه بر از بین بردن آلودگی‌های سطح پوست، از ورود مولکول‌های ایجاد کننده التهاب به منافذ جلوگیری می‌کند.

درمان‌های آکنه‌ای که از رتینول استفاده می‌کنند موضوع چندین مطالعه بوده‌اند، و یافته‌ها ثابت می‌کند: رتینول بی‌خطر و مؤثر است.

بیشتر بخوانید: قرص راکوتان برای پوست صورت چه خواص و عوارضی دارد؟

3- یکدست شدن بافت پوست

از آنجایی که رتینول نوعی ویتامین A است به عنوان یک ماده طبیعی که به روشن ویکدست شدن پوست کمک می‌کند،شناخته می‌شود. به ویژه برای کسانی که از مشکلات مربوط به رنگدانه‌های پوست رنج می‌برند عملکرد مؤثری دارد، مانند موارد زیر:

• درمان لکه‌های تیره.
• جای جوش و اسکارها.
• نواحی تیره بدن.

محصولات رتینول با افزایش گردش سلولی پوست، به رشد سلول‌های جدید پوست، کمک می‌کنند. سلول‌های جوان‌تر و سالم‌تر جایگزین سلول‌های مرده می‌شوند. به این ترتیب پوست صاف‌تر، یکدست‌تر و شاداب‌تر به نظر می‌رسد.

4- کند کردن روند پیری پوست

یکی از فواید رتینول برای پوست این است که به معکوس شدن بروز علائم پیری پوست و مبارزه با آن کمک می‌کند. استفاده منظم از رتینول به افزایش ضخامت وتراکم پوست، کاهش شدت چین و چروک و افتادگی پوست منجر می‌شود.

رتینول به عنوان یک مشتق از ویتامین A دارای مولکول های ریزی است که به DNA متصل می‌شود و فعالیت های سلولی را در پوست سالم تحریک می‌کند. بنابراین روند پیری پوست کند می‌شود.

اینها برخی از مزایای دیگر رتینول برای پوست هستند:

• لایه برداری سلول‌های مرده از سطح پوست و صاف کردن پوست.
• آبرسانی و نرم کردن پوست.

عوارض استفاده از رتینول چیست؟

اگرچه رتینول توسط متخصصان پوست تایید شده است، اما مانند هر ماده‌ی دیگری عاری از عوارض جانبی نیست.

پس از استفاده از رتینول ممکن است برخی افراد دچار خشکی یا تحریک‌شدگی پوست شوند . سایر عوارض جانبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• قرمزی
• خارش
• تحریک‌پذیری و پوسته پوسته شدن
• حساسیت به نور UV

استفاده از رتینول در افرادی که جوش زیرپوستی دارند، باعث برون‌ریزی می‌شود.

موارد منع مصرف رتینول

در اوایل بارداری و دوران شیردهی باید از مصرف رتینول اجتناب شود. از آنجایی که ویتامین A در رشد جنین حیاتی است، استفاده از محصولات موضعی و خوراکی ویتامین A مانند رتینول ممکن است در رشد جنین اختلال ایجاد کند. همانطور که مطالعات اخیر نشان داده است، اگرچه با خطر کم، اما همچنان بهتر است از آن اجتناب کنید، به ویژه در مراحل اولیه بارداری.

همچنین اگر:

• بیماری رزاسه (آکنه‌ی رزاسه)
• پوست بسیار حساس
• سوختگی شدید، زخم عمیق و اگزما

دارید نباید از رتینول استفاده کنید.

 تفاوت رتینول و رتینوئیدها

همانطور که گفتیم رتینول حالت اولیه ویتامینA است و در دسته رتینوئیدها جای دارد. رتینوئیدها مواد اکتیوی هستند که رادیکال‌های آزاد را خنثی کرده و از ایجاد مشکلات پوستی جلوگیری می‌کنند.

انواع رتینوئیدها عبارتند از:

رتینیل پالمیتات

بیشتر مناسب پوست‌های خشک و حساس و کسانی که چین و چروک سطحی دارند، است. بدون نسخه پزشک می‌توان آن را تهیه کرد.

رتین آلدهید

از رتینول قوی‌تر است. و خواص آنتی‌باکتریال و کومدولیتیک و کلاژن ساز دارد.

ترتینوئین

ترتینوئین شکل اسیدی ویتامین A است و با نام ترانس رتینوئیک اسید یا ATRA نیز شناخته می‌شود. این نوع رتینوئید قوی‌تر است و اثرگذاری بیشتری در بهبود چین و چروک، جوش و آکنه به نسبت رتینول دارد. با نسخه پزشک به فروش می‌رسد.

آداپالن

آداپالن یک رتینوئید موضعی نسل سوم است که عمدتاً در درمان آکنه‌های خفیف تا متوسط ​​استفاده می‌شود و همچنین برای درمان کراتوز پیلاریس و سایر بیماری‌های پوستی کاربرد دارد.

استفاده از  رتینول در روتین پوستی

چنانچه می‌خواهید با هدف جلوگیری از بروز علائم پیری و تأثیر روی چین و چروک، درمان لکه‌ها و یکدست شدن پوست، رتینول را وارد روتین پوستی‌تان کنید، باید در نظر داشته باشید که این رتینوئید خفیف اغلب به صورت سرم رتینول، ژل، کرم رتینول یا آبرسان عرضه می‌شود. پماد رتینول نیز در دسترس است، البته در دوزهای قوی‌تر.

قبل از استفاده از رتینول در روتین پوست خشک و حساس به این نکات توجه کنید:

• مصرف را از درصدهای پایین یعنی نیم الی یک درصد و با دوز کم، یک بار در هفته شروع کنید.
• چون پوست شما خشک وحساس است اول آبرسان بزنید، بعد سرم رتینول و سپس مرطوب‌کننده مناسب را استفاده کنید. به این روش ساندویچی می‌گویند.

رتینول برای استفاده در روتین پوست چرب و روتین پوست مختلط و معمولی نیز مناسب است. اما از آنجایی که به نور حساس است، میبایست سرم یا کرم حاوی رتینول را شب‌ها استفاده کنید. و موارد زیر را رعایت کنید:

• به ترکیبات ضدآفتابی که می‌خرید دقت کنید تا حاوی رتینول نباشد.
• از شوینده‌های حاوی رتینول که معمولا به پوست چرب پیشنهاد می‌شود همزمان با استفاده از کرم یا سرم رتینول، استفاده نکنید.
• ابتدا بیش از 3-2 بار در هفته از آن استفاده نکنید، در صورت عدم مشاهده علائم آزاردهنده مانند خارش و سوزش و تشدید جوش زیرپوستی، می‌توانید به تدریج دوز مصرفی را افزایش دهید.
• اگر از محصولات رتینول با هدف درمان لک و جای جوش استفاده می‌کنید، کرم یا سرم را تنها روی همان منطقه بزنید و به اطراف پخش نکنید.

زدن ضدآفتاب و آبرسان و مرطوب‌کننده همزمان با استفاده از رتینول در روتین پوستی اهمیت ویژه‌ای دارد.

محصولاتی که نباید با رتینول استفاده شود

حتما از محصولات مختلفی در روتین پوستی روزانه یا شبانه‌تان استفاده می‌کنید. هنگامی که رتینول به روتین پوستی شما اضافه می‌شود باید بدانید که با اکتیوهای دیگری تداخل دارد و نباید به طور همزمان استفاده شود.

از جمله:

• لایه‌بردارهایی مثل  AHA(لاکتیک اسید، گلایکولیک اسید)
• ویتامین C
• بنزوئیل پروکساید
• BHA  مثل سالیسیک اسید

نحوه استفاده از رتینول چیست؟

کرم رتینول را به اندازه یک نخود بردارید به صورت ضربه‌ای روی پوستتان بزنید. یادتان هست که باید شب‌ها و کم کم استفاده از رتینول را شروع کنید. بهترین روش همان روش ساندویچی یعنی ابتدا آبرسان و پس از جذب آبرسان، رتینول بزنید.

از رتینول روی پوست کاملا خشک استفاده کنید.

همچنین رتینول را به این نواحی نزنید:

• کنار بینی
• کنار لب
• روی لب

نوعی از رتینول کپسوله شده وجود دارد که با فرمول قدرتمند و ملایم برای محافظت در برابر خشکی طراحی شده‌است. این کپسول‌های رتینول 76 درصد قوی تر از رتینول در اشکال دیگر است و بافتی ژل مانند دارد. برای مصرف باید زبانه را به آرامی دو بار به اطراف بچرخانید و روی نوک انگشتان فشار دهید و ژل را روی پوست صورت و گردن بمالید.

باورهای نادرست درباره رتینول

بعضی باورها و شایعات درباره رتینول وجود دارد که نادرست است.

شما نباید رتینول را در اطراف چشم خود بمالید. پوست نازک اطراف چشم می‌تواند به سرعت و به راحتی رتینول را جذب کند، که ممکن است واکنش هایی مانند التهاب و قرمزی پوست به همراه داشته باشد. این بدان معنا نیست که نمی‌توانید از رتینول در اطراف چشم خود استفاده کنید. فقط باید آن ناحیه را مرطوب کرده و ضد آفتاب را فراموش نکنید.

رتینول پوست را لایه برداری می کند. یکی دیگر از عوارض جانبی که معمولاً و به اشتباه به رتینول نسبت داده می‌شود این است که سلول‌های مرده پوست را مانند لایه بردار از بین می‌برد. عملکرد رتینول با لایه بردارها متفاوت است. در حالی که لایه‌بردارها بالاترین لایه پوست شما را از بین می‌برند، رتینول به اعماق لایه‌های پوست نفوذ می‌کند تا گردش سلولی سریع‌تر شود و این موضوع کمی پوسته پوسته شدن را به همراه دارد.

رتینول در درجه اول یک محصول ضد پیری است. استفاده از رتینول اثرات پیری مانند خطوط ریز و چین و چروک را به حداقل می‌رساند. به این ترتیب، سرم و کرم‌هایی با خاصیت ضد پیری حاوی رتینول معمولاً بیش از سایر فواید آن برجسته می‌شوند، اماثابت شده است که رتینول رنگ و بافت پوست را یکدست می‌کند و در درمان آکنه نیز مؤثر است.

کلام آخر؛

رتینوئیدها به دلیل داشتن اثرات مثبت بر روی علائم پیری، آکنه، و ناهماهنگی پوست شناخته شده‌اند.

رتینول در دسترس ترین شکل رتینوئیدها و همچنین بهترین انتخاب برای پوست اکثر افراد است که با جلوگیری از تجزیه پروتئین‌های کلاژن، گردش سلولی و خاصیت ارتجاعی پوست را تقویت می‌کند. قبل از خرید یک محصول خاص از رتینول، با یک متخصص پوست مشورت کنید.

سؤالات متداول

1-چه مدت طول می کشد تا نتایج رتینول را ببینم؟

برای اکثر رتینول‌های بدون نسخه پزشک، ممکن است چند هفته استفاده مداوم طول بکشد تا نتایج را ببینید. یک مطالعه جدید در سال 2019 نشان داد که چین و چروک های اطراف چشم و گردن در افرادی که به مدت 8 هفته از رتینول استفاده می‌کردند بهبود یافته است. برای اینکه از رتینول جواب واقعا مؤثری بگیرید حداقل شش ماه به صورت منظم و نه الزاما هر روز از رتینول استفاده کنید.

2- غلظت مجاز رتینول در محصولات مراقبت از پوست چه قدر است؟

محصولات مراقبت از پوست و OTC با رتینول معمولاً باغلظت 2٪ هستند، اما باید با متخصص پوست خود مشورت کنید و برای دوزهای بالاتر نسخه درخواست کنید.

3- بعد از زدن مرطوب‌کننده چه قدر باید صبر کنم و رتینول بزنم؟

حداقل یک ربع صبر کنید تا مرطوب‌کننده یا آبرسان جذب پوست شود، سپس رتینول را استفاده کنید.

4- از چه سنی باید استفاده از رتینول را شروع کنم؟

از سن 25 سالگی به بعد به دلیل کاهش تولید کلاژن در بدن استفاده از رتینول را شروع کنید.

5- از رتینول همزمان با سرم نیاسینامید می‌توانم استفاده کنم؟

رتینول و نیاسینامید به عنوان یک ترکیب مؤثر و امن می‌تواند بخشی از روتین ضدپیری و روشن‌کننده شما باشد.