فهرست مطالب
- افتادگی پلک چشم چیست؟
- چه کسانی مستعد افتادگی پلک هستند؟
- افتادگی پلک در کودکان
- چه عواملی سبب افتادگی پلک میشوند؟
- علائم افتادگی پلک چیست؟
- چه زمانی باید برای درمان اقدام کرد؟
- چگونه از افتادگی پلک چشم جلوگیری کنیم؟
- راه‌های درمان افتادگی پلک چشم
- درمان موقت با پایه عینک
- چگونه افتادگی پلک عصبی را درمان کنیم؟
- بلفاروپلاستی
- رفع افتادگی پلک با ورزش
- درمان افتادگی پلک ناشی از بوتاکس
- درمان پتور با انواع جراحی‌ها
- درمان افتادگی پلک چشم با نخ!
- اسلینگ و لیزر
- درمان افتادگی پلک چشم با زنجبیل
- سخن پایانی
- منابع
انسان به علل مختلفی ممکن است سلامت و زیبایی خود را از دست بدهد. این علت‌ها طیف وسیعی دارند. برخی از انسان‌ها به طور مادرزادی بخشی از سلامت و زیبایی خود را ندارند. برخی دیگر در طول دوره زندگی خود در اثر بیماری،حادثه و یا عادت‌های بد سلامتی یا زیبایی خود را از دست می‌دهند. برخی از دیگر نیز به‌خاطر افزایش سن خود، ممکن است با چنین مشکلاتی دست‌وپنجه نرم کنند. اما هوش بشر همراه با پشتکار او، راهی برای درمان بسیاری از مشکلات یافته‌اند. برای درمان افتادگی پلک نیز، راه‌های مختلفی پیدا شده است.
افتادگی پلک از آن دسته مشکلاتی است که نه‌تنها بر زیبایی بلکه بر بینایی نیز ممکن است تأثیر بگذارد. افتادگی پلک به دلایل گوناگونی چون ژنتیک، عادت‌های اشتباه و غیره ظاهر می‌شود. باتوجه‌به تأثیر این عارضه بر زیبایی و بینایی انسان‌ها راه‌های مختلفی را برای درمان آن پیدا کرده‌اند.
روش‌ها درمان بسیار گوناگون هستند و طیف وسیعی را شامل میشوند. مثلاً افتادگی پلک را می‌توان در خانه با استفاده از مواد مختلفی همانند زنجبیل درمان کرد. همچنین، انجام برخی از حرکات ورزشی در درمان آن مؤثر هستند. جراحی نیز به‌عنوان آخرین راه، سلامتی و زیبایی فرد را به او بازمی‌گرداند. هرآنچه نیاز است درباره افتادگی پلک بدانید را در ادامه در اختیار شما قرار داده‌ایم.
افتادگی پلک چشم چیست؟
افتادگی پلک یا پتوز به وضعیتی گفته می‌شود که پلک بالایی به سمت پایین افتاده باشد. این وضعیت امکان دارد تنها یکی از چشم‌ها را درگیر کند که در این صورت به آن پتوز یک‌طرفه می‌گویند. همچنین امکان دارد هر دو چشم به پتوز دچار شوند که به آن پتوز دوطرفه گفته می‌شود. راه‌های درمان افتادگی پلک گوناگون است و بسته به دلیل بروز این عارضه، یکی از آن‌ها انتخاب می‌شود.
افتادگی پلک ممکن است بیاید و برود یا دائماً چشم شما را تحت‌تأثیر قرار دهد. این وضعیت ممکن است از بدو تولد همراه فرد باشد که به‌عنوان پتوز مادرزادی شناخته می‌شود. افتادگی پلک نیز ممکن است در طول زندگی ظاهر شود که به آن پتوز اکتسابی گفته می‌شود. بسته به میزان افتادگی پلک و میزان انسداد مردمک، این عارضه می‌تواند بینایی را فرد را از او گرفته و یا آن را به‌شدت کاهش دهد. در اغلب اوقات، افتادگی پلک به طور طبیعی یا با کمک پزشک برطرف می‌شود.
چه کسانی مستعد افتادگی پلک هستند؟
افتادگی پلک دلایل مختلفی از علل طبیعی گرفته تا بیماری‌های خطرناک را شامل می‌شود. پزشک شما تشخیص می‌دهد چه چیزی باعث بروز این مشکل در پلک بالایی شما شده است. فارغ از جنسیت یا قومیت، هر شخصی ممکن است به افتادگی پلک دچار شود. بااینوجود، به دلیل روند طبیعی پیری، این مشکل در بین افراد مسن شیوع بیشتری دارد. آن‌ها بیشتر از سایرین به درمان افتادگی پلک نیاز دارند.
با افرایش سن، عضله‌ای که مسئول بالابردن پلک است، ممکن است کشیده شود و توانایی خود در بالابردن پلک را از دست بدهد. در نتیجه، پلک میفتد. البته به یاد داشته باشید که هر شخصی در هر سنی امکان دارد به این بیماری دچار شود. حتی گاهی اوقات در موارد بسیار نادری، نوزاد با افتادگی پلک به دنیا می‌آید. گاهی اوقات نیز علت، تروما یا مشکلات عصبی است. درحالی‌که، در برخی از موارد نیز، علت ناشناخته است.
افتادگی پلک در کودکان
شایع‌ترین علت افتادگی پلک مادرزادی این است که عضله بالابرنده به‌درستی رشد نمی‌کند. کودکانی که از این عارضه رنج می‌برند نیز ممکن است دچار آمبلیوپی شوند. آمبلیوپی اغلب به‌عنوان تنبلی چشم شناخته می‌شود. این اختلال ممکن است سبب به تأخیر افتادن یا محدود شدن دید آن‌ها شود. در مطالعه‌ای که در سال 2013 بر روی 107 کودک مبتلا به پتوز انجام شد، محققان پی بردند که از هر هفت کودک مبتلا به افتادگی پلک، یک نفر از تنبلی چشم رنج می‌برد.
چه عواملی سبب افتادگی پلک میشوند؟
همان‌طور که پیش‌ازاین نیز گفتیم آسیب یا کشیدگی عضلات یا رباط‌های پلک ممکن است سبب بروز چنین مشکلی شود. برخی اوقات نیز تزریق بوتاکس موجب افتادگی پلک می‌شود و شخص را مجبور می‌کند که به دنبال راهی برای درمان افتادگی پلک بعد از بوتاکس بگردد. به همین دلیل پیشنهاد ما بوتاکس طبیعی پوست است. برخی مواقع نیز افتادگی پلک به‌عنوان عوارض جراحی چشم ظاهر می‌شود. پتوز در بسیاری از موارد مشکلی را برای سلامتی فرد به وجود نمی‌آورد و به‌راحتی کنترل می‌شود.
گاهی اوقات، برخی از شرایط پزشکی نیز ممکن است باعث افتادگی پلک شوند. اگر دچار افتادگی پلک شده‌اید، توجه کنید که این شرایط ممکن است این در اثر یک بیماری زمینه‌ای به وجود آمده باشد. این احتمال زمانی قوی‌تر می‌شود که هر دو پلک شما دچار افتادگی شده باشد.
اگر تنها از افتادگی پلک یکی از چشم‌ها رنج می‌برید، ممکن است اعصاب شما آسیب‌دیده باشد یا به گل مژه موقتی مبتلا شده باشید. لیزیک معمولی یا جراحی آب مروارید نیز گاهی اوقات کشش عضله یا تاندون را در پی دارد که منجر به ایجاد پتوز می‌شود.
امکان دارد افتادگی پلک در اثر شرایط خطرناک و جدی‌تری مانند، سکته، تومور، و غیره بروز کند. علاوه بر این، برخی اختلالات عصبی که بر ماهیچه‌های چشم تأثیر می‌گذارند از جمله میاستنی گراویس، سبب میشوند که فرد به این بیماری دچار شود. ازاینرو پیش از درمان افتادگی پلک چشم، باید به درمان این بیماری‌ها بپردازید.
اغلب اوقات افتادگی پلک چشم به‌خاطر کشش یا پارگی تصادفی آپونوروز بالابر است. آپونوروز بالابر غلاف تاندون مانندی است که حرکت پلک را ممکن می‌سازد. عوامل مختلفی ممکن است این آسیب را به دنبال داشته باشند. از این عوامل می‌توان به مالش بیش از حد چشم، استفاده از لنز‌هایی که بافت سفتی دارند اشاره کرد. مضاف بر این، این عارضه ممکن است ناشی از بیماری‌های دیگری چون کیست، تورم یا سندرم هونر باشد. واردشدن ضربه به چشم نیز احتمال دارد سبب بروز افتادگی پلک شود.
علائم افتادگی پلک چیست؟
نشانه واضح افتادگی پلک این است که یک یا هر دو پلک بالایی دچار افتادگی میشوند. در برخی موارد، این می‌تواند بینایی شما را تحت‌تأثیر قرار دهد. بااینوجود، بسیاری از مردم بر این باورند که افتادگی پلک کمتر قابل‌توجه است یا همیشه اتفاق نمی‌افتد. این افتادگی در بسیاری از اوقات قابل تشخیص نیست و باعث دردی نمی‌شود.
علاوه بر این موارد، خشکی بیش از حد یا آبریزش چشم از نشانه‌های این بیماری هستند. همچنین، اگر احساس می‌کنید صورتتان کسل و خسته به نظر می‌رسد، احتمالاً به این بیماری دچار شده‌اید و باید برای درمان اقدام کنید.
این عارضه برخی قسمتها را بیشتر تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این قسمتها اطراف چشم هستند و ممکن است دردناک شوند و همچنین چهره شما را خسته نشان دهند. برخی از افرادی که دچار افتادگی پلک شدید هستند، دید کمتری نسبت به افراد سالم دارند.
پلک ممکن است به‌اندازه‌ای چشم را بپوشاند که در برخی موارد بینایی را مختل کند. این وضعیت ممکن است هنگام مطالعه یا نگاه‌کردن به پایین بدتر شود. ازاینرو، افراد مبتلا به این بیماری مجبورند همیشه حتی برای سخن‌گفتن حین یک مکالمه عادی نیز، سرخود را به عقب خم کنند تا بتوانند ببینند. همچنین ممکن است این افراد برای جبران انسداد بینایی ابروهای خود را بالا ببرند که این کار خستگی عضلات صورت را در پی دارد.
چه زمانی باید برای درمان اقدام کرد؟
گاهی اوقات، ممکن است اشخاص نسبت به این وضعیت بی‌تفاوت باشند. بعضی دیگر نیز این احساس می‌کنند این وضعیت بر ظاهر آن‌ها تأثیر منفی گذاشته است. ازاینرو، برخی از این افراد از نظر روانی نیز دچار مشکل میشوند. در نتیجه، آن‌ها برای درمان افتادگی پلک اقدام می‌کنند.
اگر به افتادگی دائمی پلک مبتلا هستید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک باید افتادگی را معاینه کند و مطمئن شود که این عارضه در اثر هیچ بیماری زمینه‌ای به وجود نیامده باشد. این بررسی زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که پس از اینکه برای اولین‌بار متوجه افتادگی ظاهری پلک خود شدید، سردرد‌های میگرنی و دیگر علائم را تجربه کرده باشید.
چگونه از افتادگی پلک چشم جلوگیری کنیم؟
جلوگیری از پیشرفت افتادگی پلک چشم کار آسانی نیست، به‌خصوص اگر مادرزادی باشد. پتوز اکتسابی نیز ممکن است در اثر عواملی ایجاد شود که قابل پیشگیری نیستند. مثلاً در نتیجة فرایندهای طبیعی پیری ماهیچه‌های پلک، فرد ممکن است به این بیماری دچار شود که برای پیشگیری از آن کار خاصی نمی‌توان انجام داد. عوامل دیگری مانند ضرب دیدن چشم، جراحی و ایجاد آسیب عضلانی و عصبی نیز اجتناب‌ناپذیر هستند.
نتایج پژوهشی که در سال 2015 در مجله جراحی زیبایی منتشر شد حاکی از آن است که هیچ ارتباطی بین افتادگی پلک چشم و سبک زندگی نیز وجود ندارند. یعنی سیگارکشیدن، مصرف الکل یا شاخص توده بدنی در بروز این عارضه نقشی ندارند.
بااینوجود، برخی از عوامل هستند که شما می‌توانید آن‌ها را کنترل کنید تا نیازی به درمان افتادگی پلک چشم نداشته باشید. به‌عنوان‌مثال، شما می‌تواند از لنز چشم استفاده نکنید و چشم‌های خود را بیش از حد مالش ندهید. در مجله پوست‌شناسی بالینی و زیبایی در سال 2016 بیان می‌کند که تزریق بوتاکس توسط اشخاص بی‌تجربه نیز، امکان دارد سبب افتادگی پلک شود. برای جلوگیری از این بیماری می‌توانید، تزریق بوتاکس خطوط بین ابروهای خود را به شخص ماهری بسپارید.
راه‌های درمان افتادگی پلک چشم
درمان افتادگی پلک به علت ایجاد و شدت آن بستگی دارد. اگر این بیماری به علت افزایش سن یا ژنتیک ایجاد شده باشد، ممکن است پزشک بیان کند که شما نیازی به انجام درمان ندارید. چراکه این شرایط اغلب تأثیری بر سلامتی شما ندارد. با‌این‌حال، درصورتی‌که بخواهید برای اهداف زیبایی یا افزایش دید افتادگی را کاهش دهید، احتمالاً جراحی را انتخاب می‌کنید.
اگر پزشک تشخیص دهد که افتادگی پلک شما در اثر یک بیماری زمینه‌ای است، می‌بایست برای درمان آن بیماری اقدام کنید. با درمان بیماری زمینه‌ای افتادگی پلک شما نیز خودبه‌خود درمان می‌شود. در برخی از مواقع نیز افراد اقدام به درمان افتادگی پلک بدون جراحی می‌کنند.
درمان موقت با پایه عینک
با نصب یک پایه بر روی عینک خود قادر خواهید بود پلکتان را در جای درست خود بگردانید. این پایه‌ها در قسمت بالایی عینک نصب میشوند و پلک شما را به عقب هل می‌دهند. این درمان بهتر است برای افتادگی پلک موقت استفاده شود، چراکه پس از برداشتن عینک، پلک دوباره به‌جای قبلی خود باز می‌گردد.
همچنین، اگر کاندید مناسبی برای جراحی نیستید، این پایه‌ها مناسب شما هستند. پایه‌ها را می‌توان تقریباً روی همه انواع عینک نصب کرد، اما روی فریم‌های فلزی بهترین عملکرد را دارند. اگر استفاده از پایه را ترجیح می‌دهید، با یک چشم‌پزشک یا جراح پلاستیک که با افرادی که پتوز دارند کار می‌کند، مشورت کنید.
چگونه افتادگی پلک عصبی را درمان کنیم؟
افتادگی پلک عصبی در نتیجه یک بیماری زمینه‌ای است. ازاینرو، باید ابتدا بیماری درمان شود و در صورت نیاز به راه‌های دیگر متوسل شد. در هر صورت، انتخاب روش درمان بر عهده پزشک است. راه‌های زیادی را برای درمان افتادگی پلک عصبی می‌توان انتخاب نمود. انجام تمرینات ورزشی، به‌کاربردن روغن‌ها و داروهای گیاهی و بلفاروپلاستی از راه‌های درمان افتادگی پلک عصبی هستند.
بلفاروپلاستی
درصورتی‌که افتاد پلک دائمی باشد و میزان آن نیز زیاد باشد، می‌توان از بلفاروپلاستی استفاده نمود. این روش بسیار مؤثر است. در این روش ابتدا باید شدت افتادگی پلک را سنجید. افتادگی پلک 1 تا 2 میلی‌متری، خفیف محسوب می‌شود و 3 تا 4 میلی‌متری میانه. افتادگی بیش از این اندازه نیز، شدید در نظر گرفته می‌شود.
پس از تعیین افتادگی پلک توسط پزشک، نوبت به جراحی می‌رسد. در این جراحی، پزشک مقدار اضافی پلک را برش داده و جدا می‌کند. در این روش، جای برش‌ها و بخیه در خط‌هایی که به‌صورت طبیعی بر روی پلک وجود دارند، پنهان می‌شود و اثری از آن‌ها باقی نمی‌ماند.
رفع افتادگی پلک با ورزش
برای درمان افتادگی پلک با ورزش می‌توانید از چندین حرکات ورزشی بهره ببرید. ناگفته نماند که این حرکات بیشتر زمانی استفاده میشوند که افتادگی خفیف باشد و یا بخواهید از این بیماری جلوگیری کنید. پلک‌زدن یکی از حرکات درمانی است که می‌توانید انجام دهید. در این روش شما باید چشم خود را ببندید، عضله‌های آن را منقبض کرده و شصت ثانیه سریعاً پلک بزنید. سپس، به‌آرامی پلک بزنید. مجدداً ماهیچه‌های چشم خود تاحدامکان منقبض نمایید و با تمام توان پلک بزنید. این کار را آن‌قدر تکرار کنید که احساس کنید به عضله‌های چشمتان فشار آمده است.
همچنین، شما می‌توانید از تمرینات مقاومتی برای درمان افتادگی پلک با ورزش استفاده کنید. بهتر است این حرکات را هر یک ساعت، یکبار انجام دهید. در این تمرین باید ابروی خود را بالا برده و انگشتان خود را به مدت چند ثانیه در زیر آن بگذارید. سعی کنید ابروهای خود را به حالت قبل برگردانید و درعین‌حال با انگشتان خود مانع از این کار شوید. با انجام این حرکت، پلک خود را وادار به وزنه‌برداری کرده‌اید. همچنین می‌توانید به‌سرعت چشمک بزنید و چشمان خود را بچرخانید.
لیف یا بالا بردن ابروها نیز در درمان این بیماری مؤثر است. انگشت‌های خود را در زیر ابروهایتان قرار دهید و سعی کنید با کشیدن ابروها به بالا پلک خود را نیز بالا بکشید. تا آنجایی که می‌توانید فشار بیشتری وارد کنید تا پلک شما تا جای ممکن کشیده شوند. هم‌زمان با این کار، تلاش کنید تا چشم خود را ببندید. چند ثانیه صبر کنید و مجدداً این کار را انجام دهید. این تمرین را روزانه سه مرتبه و در هر مرتبه ده بار تکرار کنید تا به‌خوبی اثر کند.
درمان افتادگی پلک ناشی از بوتاکس
تحریک کردن ماهیچه‌های چشم یکی دیگر از روش‌های درمانی افتادگی پلک چشم است. در این روش می‌توانید با استفاده از وسیله‌ای مانند مسواک برقی ماهیچه‌های چشم خود را تحریک کنید. برای درمان افتادگی پلک بعد از بوتاکس می‌توانید با پشت مسواک برقی عضله چشم خود را تحریک کنید.
فشار مکانیکی ناشی از حرکت مسواک، واکنش‌هایی را در چشم به وجود می‌آورد. برای درمان افتادگی ناشی از بوتاکس می‌توانید از قطره‌های چشمی بهره ببرید. همچنین می‌تواند آن را به حال خود بگذارید تا به حالت قبل برگردد. چراکه افتادگی پلک در این مورد، اغلب پس از سه تا چهار هفته درمان می‌شود.
درمان پتور با انواع جراحی‌ها
درصورتی‌که پلک شما دید شما را مسدود کرده باشد، به درمان پزشکی نیاز خواهید داشت. در چنین مواردی پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد. در جراحی پلک چشم، عضله بالابرنده سفت می‌شود. این کار موجب می‌شود که پلک به سمت بالا برود و در موقعیت مناسبی قرار بگیرد. برای کودکانی از افتادگی پلک رنج می‌برند، پزشکان گاهی اوقات جراحی را برای درمان انتخاب می‌کنند تا مانع از شروع تنبلی چشم (آمبلیوپی) شود.
با‌این‌حال، این جراحی نیز مانند سایر جراحی‌ها، عوارض دارد. از این عوارض می‌توان به خشکی چشم، خراشیده شدن قرنیه و هماتوم اشاره کرد. به تجمع خون در بافت هماتوم گفته می‌شود. افزون بر این، دیده شده است که گاهی اوقات جراحان پلک را خیلی بالا یا خیلی پایین قرار داده‌اند. در چنین مواقعی فرد باید دوباره جراحی شود. در یک مطالعه در سال 2018، محققان دریافتند که 8.7 درصد از 1519 جراحی پتوز نیاز به جراحی مجدد داشته‌‌اند.
درمان افتادگی پلک چشم با نخ!
از راحت‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمان افتادگی، درمان افتادگی پلک با نخ است. در این روش فرد بی‌هوش نمی‌شود و عوارض بیهوشی را تحمل نمی‌کند. این نوع درمان محبوبیت زیادی پیدا کرده است چراکه بسیاری را به زیبایی پیشین خود بازگردانده است. البته این روش درمانی دائمی نیست و در گروه درمان‌های موقتی قرار دارد. اما مزایای این روش آن‌قدر زیاد است که می‌تواند انتخاب بسیار مناسبی برای اغلب افراد با هر رده سنی باشد.
این نخ با استفاده از الیافی مخصوص تولید شده است. در این راه درمان، هیچ برش یا زخمی بر روی پوست ایجاد نمی‌شود. مدت زمانی که فرد در حال دریافت این درمان است، به‌شدت افتادگی پلک بستگی دارد. هر چه افتادگی بیشتر باشد تعداد نخ‌هایی که برای کشیدن آن استفاده می‌شود بیشتر است. اما اگر افتادگی سطحی باشد، نخ‌های کمتری نیاز خواهد بود.
اسلینگ و لیزر
همان‌طور که گفتیم، جراحی افتادگی پلک چشم عوارض زیادی دارد و ممکن است آن‌چنان موفقیت‌آمیز نباشد. ازاینرو، بهتر است از روشی دیگر برای درمان استفاده کنیم. عمل «اسلینگ» می‌تواند جایگزینی برای جراحی پلک محسوب شود. در این روش از عضلات پیشانی برای بالابردن پلک‌ها استفاده می‌شود.
در مقایسه با برخی از روش‌ها از جمله جراحی و بلفاروپلاستی، درمان افتادگی پلک با لیزر عوارض کمتری دارد. لیزر جایگزینی برای بلفاروپلاستی است که در آن از اشعه لیزر برای درمان ناهنجاری‌های اطراف چشم که بر زیبایی یا بینایی تأثیر گذاشته‌اند، استفاده می‌شود.
در این روش چشم کمتر متورم می‌شود و خونریزی کمتری خواهد داشت یا اصلاً خونریزی نمی‌کند. همچنین، طول دوره بهبود کوتاه‌تر خواهد بود. بعد از عمل نیز، فرد درد بسیار کمی را تجربه خواهد کرد. جای زخم واضحی نیز بر روی پلک بیمار باقی نخواهد ماند. این درمان برای مدت زیادی دوام می‌آورد و تا سال‌ها شما را از شر افتادگی پلک خلاص می‌کند.
درمان افتادگی پلک چشم با زنجبیل
به کار بردن از روغن زنجبیل می‌تواند درمان مناسبی برای افتادگی پلک چشم شما باشد. برای این کار بهتر است انگشتان خود را به روغن زنجبیل آغشته کنید و آن را به اطراف چشم خود بمالید. این ماده به‌خوبی به پوست رطوبت‌رسانی می‌کند و لک‌های اطراف چشم شما (راهنمای درمان لک صورت را از مقاله دیگر ما بخوانید) را محو می‌کند. علاوه بر این، روغن زنجبیل درد و تورم را کاهش می‌دهد. همچنین، این ماده خواص آنتی‌اکسیدانی نیز دارد.
در نتیجه پوست شما جوان می‌ماند. اما به یاد داشته باشید که پیش از مالیدن روغن به اطراف چشم خود، مقدار بسیار کمی از آن را بر روی قسمتی از پوست دست خود امتحان کنید. سپس، درصورتی‌که به این روغن آلرژی نداشتید، به درمان افتادگی پلک با زنجبیل بپردازید.
همچنین شما می‌توانید برای درمان و یا پیشگیری از افتادگی پلک چشم خود، زنجبیل را در رژیم غذایی خود بگنجانید. به یاد داشته باشید که مصرف بی‌رویه هر چیزی، بیشتر از آنکه مفید باشد، مضر خواهد بود. پس بهتر است برای مصرف زیاد این ماده با مشاور تغذیه مشورت کنید.
سخن پایانی
برای درمان افتادگی پلک راه‌های زیادی وجود دارد. اما پیش از آن باید علت این عارضه را دریابید. این بیماری به دلایل مختلفی چون بیماری‌های زمینه‌ای، عادت‌های بد و غیره ایجاد می‌شود. روش‌های درمان آن نیز بسیار متفاوت هستند. هرکدام از این روش‌ها در مدت‌زمان‌های مختلفی انجام میشوند و تأثیرات آن‌ها نیز دوام مختلفی دارند. با مطالعه این مقاله می‌توانید تصمیم بگیرید که کدام روش را استفاده کنید.